تغییرات کاربری اراضی و آثار آن بر کیفیت آب رودخانه (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زاینده رود)

چکیده

سابقه و هدف: تأثیر تغییر کاربری اراضی درتغییرات کیفیت آب تولید شده از یک حوضه آبخیز از جمله چالش های مهم در مبحث تأمین آب برای مصارف مختلف می باشد. بر این اساس مشخص نمودن تأثیر انواع کاربری های اراضی در سطح یک حوزه آبخیز در معیارهای کیفیت آب موضوعی است که می تواند در اقدامات مربوط به کنترل کیفیت آب موثر واقع شود. این مقاله با هدف بررسی اثر تغییر کاربری اراضی بر کیفیت آب رودخانه زاینده رود، انجام شده است.

مواد و روش ها: حوضه آبخیز زاینده رود یکی از مهم ترین حوضه های ایران است. این حوضه آبخیز در استان اصفهان واقع شده است و رودخانه زاینده رود از آن عبور می کند. در این تحقیق ابتدا تغییر سطح کاربری های موجود در حوضة در دو دوره زمانی 1997 و 2015 با استفاده از سنجنده های ETM و TM ماهواره لندست بررسی شد، سپس تغییرات کیفیت آب رودخانه در دورة 18 ساله مورد مطالعه قرار گرفت. همچنین از داده های ثبت شده 7 متغیرکیفی و آزمون من کندال جهت بررسی روند تغییرکیفیت آب استفاده شد.

یافته ها: نتایج نشان داد کاهش شدید کیفیت آب در مشخصات آب رودخانه به صورت افزایش فسفات، نیترات، EC، BOD، COD و TDS در دوره مطالعاتی است. آزمون من کندال نیز نشان داد روند تغییر اکثر متغیرها به صورت صعودی است.

Land use changes and its impact on water quality (Case study: Zayandehrood basin)

1*Mirzaei, Mojgan , ; 2Solgi, Eisa, ; 3Salman Mahiny, Abdollrasoul.

1 PHD student in environmental science, Malayer University

*corresponding author

Address: Isfahan-fooladshahr-b1- shahid sadr street, plaque 580

(Email: Mojgan_11884@yahoo.com)

2 Assistant Professor, Department of Environment, Faculty of Natural Resources and Environment, Malayer University

3 Associate Professor, College of Fisheries and Environmental Sciences, Gorgan university of Agriculture Sciences and Natural Resources

Abstract

Background and purpose: Effects of Land Use in the water quality changes are major challenges in water supply for different expenditure. Accordingly, determination of the effect of land use in the watershed on water quality criteria is an issue that can be effective in measures to control water quality. The aim of this article is evaluation of land use change effects on Zayandehrood river quality.

Materials and methods: Zayandehrood watershed is the most important watershed in Iran. This basin is located in Esfahan province and Zayandehrood River passed through it. In this study, the change of land use in two periods in 1997 and 2015 were performed by TM and ETM Landsat satellite. Then, change of water quality in the 18-year period was studied. Also recorded data from 7 quality variable and Mann-Kendall test was used to assessment of water quality change trend.

Results: The results showed a major decline in water quality in the river #39;s profile with increased phosphate, nitrate, EC, BOD, COD and TDS in the study period. Mann-Kendall test showed that the trend of most variables is ascending.

Conclusion: Results showed a decline in water quality as a result of land use changes on river basin to reduce rangeland, forest, water and increasing the bare lands, agricultural lands and cities. Thus, there is need for proper implementation of programs to control land use change in order to maintain ecological balance.

Keywords: Surface water, Satellite images, Water quality indicators.

برای دانلود کاربرد  تغییرات کاربری اراضی و آثار آن بر کیفیت آب رودخانه (مطالعه موردی: حوزه آبخیز زاینده رود) کلیک کنید